Nhằm góp phần tích cực vào việc bảo tồn và phát huy giá trị của di sản văn hóa phi vật thể Dân ca quan họ trên địa bàn huyện Hiệp Hòa, được sự nhất trí của UBND huyện, sáng ngày 09/12/2020, Trung tâm Văn hóa Thông tin và Thể thao huyện phối hợp với Hội Văn hóa Quan họ tỉnh Bắc Giang tổ chức buổi làm việc với UBND xã Xuân Cẩm triển khai Kế hoạch xây dựng làng quan họ giai đoạn 2019-2026.

Dự buổi làm việc có Nghệ sỹ ưu tú Nguyễn Văn Tân – Chủ tịch Hội Văn hóa Quan họ tỉnh Bắc Giang; Đồng chí Lê Công Tráng – Trưởng Ban xây dựng làng quan họ Hội Văn hóa Quan họ tỉnh; đồng chí Dương Minh Hường – PGĐ Trung tâm Văn hóa- Thông tin và thể Thao, lãnh đạo ĐU, HĐND, UBND, công chức văn hóa xã Xuân Cẩm, đại diện lãnh đạo 3 thôn Cẩm Trung, Cẩm Xuyên, Cẩm Bào ( xã Xuân Cẩm).

Toàn cảnh buổi làm việc

Dân ca Quan họ là một trong những thể loại dân ca tiêu biểu của vùng châu thổ sông Hồng, được hình thành và phát triển ở vùng văn hóa Kinh Bắc xưa, đặc biệt là khu vực tỉnh Hà Bắc cũ (hiện nay là hai tỉnh Bắc Ninh và Bắc Giang). Không chỉ riêng về giá trị nghệ thuật âm nhạc, trong nội dung của dân ca Quan họ còn chứa đựng nhiều giá trị văn hóa khác như: tâm linh, tín ngưỡng, phong tục, tập quán, trang phục và lề lối giao tiếp ứng xử…vừa độc đáo, vừa nhân văn thấm đượm tính cộng đồng. Chính từ những giá trị đó, nên năm 2009, sau Nhã nhạc cung đình Huế, không gian văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên, Dân ca Quan họ đã được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại cần được bảo vệ khẩn cấp.

Bắc Giang nằm trong vùng văn hóa Kinh Bắc ven sông Cầu, cũng là cái nôi của Quan họ với 26 làng quan họ cổ.Ðể góp phần tích cực vào việc bảo tồn phát triển văn hóa quan họ, tỉnh Bắc Giang đã ban hành và thực hiện hiệu quả Quyết định số 57/QĐ-UBND ngày 04/6/2010 phê duyệt Đề án “Bảo tồn phát huy di sản văn hóa các dân tộc tỉnh Bắc Giang giai đoạn 2011 – 2020”, tập hợp các nghệ nhân quan họ thành từng nhóm để làm hạt nhân cho phong trào hát quan họ ở cơ sở; xây dựng các tổ, đội, nhóm và các câu lạc bộ thường xuyên gặp gỡ, giao lưu, hát đối đáp, tạo môi trường cho quan họ bờ bắc sông Cầu phát triển.

NSƯT Nguyễn Văn Tân phát biểu

Tại buổi làm việc, Nghệ sỹ ưu tú Nguyễn Văn Tân, Chủ tịch Hội Văn hóa Quan họ tỉnh Bắc Giang đã triển khai Kế hoạch tiếp tục xây dựng làng quan họ giai đoạn 2020-2026; nêu mục đích, ý nghĩa của việc thành lập, phát triển các CLB quan họ, xây dựng các làng quan họ trên địa bàn; tiêu chuẩn, điều kiện xây dựng làng quan họ. Nghệ sỹ nhấn mạnh, Hiệp Hòa nói chung, xã Xuân Cẩm nói riêng là vùng đất văn hiến, anh hùng, cái nôi của cách mạng, cũng là nơi đầu nguồn của bờ Bắc Sông Cầu, vì vậy việc xây dựng, phát triển làng quan họ có ý nghĩa rất quan trọng để tiếp tục gìn giữ phát huy di sản văn hóa phi vật thể của quê hương. Trước đó, trong năm 2019 Hội Văn hóa quan họ tỉnh Bắc Giang đã phối hợp với UBND huyện Hiệp Hòa triển khai xây dựng làng quan họ tại làng Văn Tự ( Thị trấn Thắng) và làng Vụ Nông ( xã Bắc Lý).

Đồng chí Lê Công Tráng – Trưởng ban xây dựng làng quan họ phát biểu

Đồng chí Ngô Hữu Thủy – Bí thư đảng ủy xã Xuân Cẩm phát biểu

Thảo luận tại buổi làm việc, các đại biểu xã, thôn đã nêu lên những thuận lợi, khó khăn trong quá trình xây dựng, duy trì và phát triển làng quan họ.Đặc biệt, phát huy truyền thống từ xưa đến nay, các làng của xã Xuân Cẩm (Hiệp Hòa) và các làng của xã Hoà Long (huyện YênPhong, TP Bắc Ninh) quê hương của những làn điệu dân ca quan họ có tục kết bạn với nhau. Gần 50 năm qua, hàng năm vào dịp tết thượng nguyên các làng vẫn tổ chức giao lưu quan họ, vì vậy đây cũng là điệu kiện thuận lợi để phát triển làng quan họ trên địa bàn. Trước mắt xã Xuân Cẩm sẽ xây dựng 3 làng quan họ gồm: làng Cẩm Xuyên, Cẩm Bào, Cẩm Trung, sau đó nhân rộng cả 5/5 thôn, làng của xã. Lãnh đạo Đảng ủy, HĐND, UBND xã Xuân Cẩm xác định đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm thực hiện trong năm 2021, đồng thời yêu cầu sự vào cuộc của tất cả các ban, ngành, đoàn thể xã, thôn để xây dựng và phát triển làng quan họ trên địa bàn xã,hình thànhnếp sinh hoạt văn hoá trong đời sống thường ngày của người dân.

Kết luận buổi làm việc, Nghệ sỹ ưu tú Nguyễn Văn Tân, Chủ tịch Hội Văn hóa Quan họ tỉnh Bắc Giang đề nghị UBND xã Xuân Cẩm rà soát nguồn nhân lực ở các độ tuổi (cao niên, trung niên, thanh thiếu niên và nhi đồng) thành lập các CLB quan họ, thành lập Ban chỉ đạo xây dựng làng quan họ, làm quy trình, thủ tục trình các cấp có thẩm quyền công nhận làng quan họ, đẩy mạnh công tác tuyên truyền quảng báđể huy động nhân dân hưởng ứng, tham gia ngày càng đông đảo, sâu rộng. Đề nghị UBND huyện, Trung tâm Văn hóa Thông tin và Thể thao quan tâm hỗ trợ kinh phí xây dựng, hỗ trợ trang phục, đạo cụ, âm thanh loa máy để duy trì phục vụ hoạt động của các CLB quan họ. Hội Văn hóa quan họ tỉnh sẽ tổ chức tập huấn, các hoạt động truyền dạy, phục dựng không gian diễn xướng đảm bảo cho các CLB hoạt động hiệu quả.

Thông qua việc thành lập CLB quan họ, làng quan họ sẽ là hạt nhân, nơi quy tụ, phát triển, quảng bá văn hóa Quan họ nơi đầu nguồn bờ Bắc sông Cầu tới thế hệ trẻ và đông đảo quần chúng nhân dân trên địa bàn, góp phần bảo tồn, phát triển giá trị Di sản văn hóa phi vật thể.

Vân Anh